Neden “tamamen yerli ve milli” olamaz?

Neden “tamamen yerli ve milli” olamaz?

Facebook ortamında “Merak ettim: Bir yerli araba, yerli uçak konuları vardı. Gelişmeler ne durumda acaba” diye yazınca bazı tepkiler aldım. Bir dostumdan “"Tamamen yerli ve millî" uçağın beş yıl sonra tecrübe uçuşuna başlayacağı müjdesinden haberin yok sanırım” biçiminde bir tepki gelince ben de aşağıdaki düşüncemi paylaştım:

"Tamamen yerli ve millî" deyişi, biraz sanayi bilgisi olanlar için çok saçma bir şey. Boeing ve Airbus gibi dünyanın en büyük iki dev kuruluşu bile hiç bir uçağını tamamen kendi tesislerinde yapmıyor, yapamıyor. Bunun birçok nedeni var. Türkiye gibi bölgesinde orta düzeyde gelişmiş bir ülkenin tamamen yerli ve milli bir uçak yapması hem anlamsız hem de olanaksız. Bu, bir belediyecilik anlayışı olan tanzim satışı organizasyonuna benzemez. Önce bilimsel tabanı genişletmek gerekir. Bu da özgür bilimsel araştırmalar yapan üniversitelerin varlığı ile olanaklıdır. İlahiyatçıların rektör olabildiği bir yerde araştırma yapabilen üniversitelerin olması olası değildir.

Sonra üniversitelerin bilimsel araştırmalarını teknolojiye dönüştüren aracı kurumların olması gerekir. TÜBİTAK ve Teknoloji Geliştirme Enstitüsü bu amaçla kuruldu, ancak mevcut iktidar onları dumura uğrattı. Daha sonra büyük girişimleri gerçekleştirebilecek öncü sanayicilerin ortaya çıkması gerekir. Bu da istikrarlı, yatırımlarının semeresini alma riskinin olmadığı bir ortamda olur. 2001 yılında çıkarılan ihale yasasının yine mevcut iktidar zamanında yüzlerce defa değiştirilmiş olması böyle bir ortamı olanaksızlaştırır.

Sürekli değişen bir ihale yasası sonucu, uzun erimli projeler gerçekleştirilemez, kısa sürede büyük kazançlar getirecek projelere yönelmek insanın doğası gereğidir.

Kısaca "Tamamen yerli ve milli" söylemi olsa olsa dünya görüşü, TRT ve yandaş TV'leri izlemekle sınırlı olan insanları kandırmaktan öteye gitmez.