Dünyanın Büyük Ekonomileri ile İlgili Bir Analiz

Osman KARADAĞ

13 Şubat 2012, Bodrum

Giriş

Yazılı ve görsel basınımızda ülkemizin dünya ekonomileri sıralamasına ilişkin değişik rakamlar telaffuz edilmektedir. Bunun doğrusu nedir? Herkes aynı verileri kullandığına göre farklı sonuçların olmaması gerekir.

Aşağıdaki analiz “Economy Wacth” (http://www.economywatch.com) web sayfası verileri esas alınarak yapılmıştır. Bu web sayfası ülkelerin gayri safi yurt içi hasıla (= tüketim + yatırım + devlet harcamaları ± dış ticaret) rakamlarını yıllar itibarı ile satınalma gücü paritesini[1] esas alarak vermektedir.

Bu çalışmada 1980 – 2011 yılları arasında en büyük 28 ekonomi dikkate alınmıştır. Bu ülkeler aşağıdaki Tablo 1’de verildiği üzere 2011 yılı performanslarına göre dört gruba ayrılmıştır:

Tablo 1: Ülke Grupları

Tablo 1’de görüleceği üzere 2011 yılı GSYİH’sı 2 trilyon ABD doları üzerindeki ülkeler I. Grup, 1 ile 2 trilyon dolar arasındakiler II. Grup, 500 milyar ile 1 trilyon dolar arasındakiler III. Grup. diğerleri de IV. Grup olarak ayrılmıştır.

Türkiye’nin 1980 – 2011 Performansı

Türkiye’nin 1980 ile 2011 yılı arasındaki performansı üç metriğe göre değerlendirilmiştir: (1) Büyüme oranları, (2) Türkiye’nin yıllar itibarı ile dünya sıralaması, (3) Türkiye ekonomisinin dünya toplamına oranı.

Ülkemizin 1980 ile 2011 yılları arasındaki büyümesi dünya toplamının büyüme oranı ile karşılaştırmalı olarak Grafik 1’de görülmektedir.

Grafik 1: Türkiye ve Dünya Büyüme Oranları

Bu grafikten görüleceği üzere 1989, 1991, 1994, 2001 ve 2009 yıllarında Türkiye genel olarak dünya ortalaması üzerinde büyümüştür. 2009 yılındaki daralma dünya ortalamasının üzerinde olması ülkemizin krizden en olumsuz etkilenen ülkelerden biri olduğunu açıkça göstermektedir.

Türkiye ekonomisinin yıllar itibarı ile dünyanın en büyük ekonomileri sıralaması Grafik 2’de görülmektedir.

Grafik 2: Türkiye’nin Dünyanın Büyük Ekonomileri Sıralaması

Grafikten görüleceği üzere Türkiye’nin sıralaması genelde 19 – 24 arasında değişmiş ve ilk defa 1993 yılında 17nci sıraya yükselmiştir. Ülkemiz ekonomisinin 1994 – 2002 yılları arasındaki düzensizlikleri 2001 yılındaki ekonomik reformlar sonucu 2004 yılından itibaren etkisini göstermiş, ekonomimiz tekrar 17nci en büyük ekonomi durumuna yükselmiştir.

Türkiye ekonomisinin dünya toplamına oranı Grafik 3’de görülmektedir. Yüzde birin altında olan oran 2004 yılından itibaren yüzde birin üzerine çıkmıştır. Genel eğilime baktığımızda 32 yıllık süre içinde yıllık artış ortalaması %0,0088 ve son on yıl içinde ise %0,046 olmaktadır. Son on yıldaki eğilim devam edecek olursa Türkiye ekonomisi 2023 yılında dünya ekonomisinin ancak %2’si bir büyüklüğe erişecektir. Halen dünyanın onuncu en büyük ekonomisi olan Rusya dünya ekonomisinin %2,76’sını oluşturmaktadır. 

Grafik 3: Türkiye Ekonomisinin Dünya Toplamına Oranı

Türkiye’nin Grup Ülkelerle Karşılaştırması

Grafik 4’de Türkiye I. Grup ülkelerle karşılaştırılmaktadır. Türkiye’nin durumu mavi çizgi ile en altta yer almaktadır. İtalya hariç bu ülkeleri gelecek birkaç on yılda yakalamak zor görülmektedir.

Grafik 4: Türkiye – I. Grup Ülkeler Karşılaştırması.

İkinci grup ülkelerle olan karşılaştırma ise Grafik 5’dedir. Türkiye’nin durumu yine mavi çizgi ile en altta yer almaktadır. Çok önemli bir değişim olmadıkça, Kore, Meksika ve İspanya hariç diğer ülkeleri (Rusya, Kanada, Hindistan, Avustralya) Türkiye’nin gelecek on yılda yakalaması kolay görülmemektedir.

Grafik 5: Türkiye – II. Grup Ülkeler Karşılaştırması

Türkiye’nin de içinde yer aldığı III. Grup ülkelerle karşılaştırma Grafik 6’dadır. Türkiye’nin durumu yine mavi çizgi ile grafiğin üst kısmında yer almaktadır. Bu grup içinde Endonezya hariç hiçbir ülkenin Türkiye’nin önüne geçemeyeceği değerlendirilmektedir.

İkinci ve üçüncü grup ülkelerin yukarı doğru gelişmeleri 2001 yılından itibaren önceki yıllara göre bariz bir şekilde artmıştır. Bu artışta küreselleşmenin olumlu yönde etkili olduğu değerlendirilmektedir.

Grafik 6: III. Grup Ülkelerin Karşılaştırılması

Türkiye’nin IV. Grup ülkelerle karşılaştırması Grafik 7’de verilmiştir. Türkiye (mavi çizgi) özellikle 2001 yılından itibaren bu ülkelerden bariz bir şekilde ayrışmıştır. Gelecek on yıl içinde bu ülkelerin, çok önemli bir değişim olmadıkça, Türkiye’nin önüne geçebilmesi mümkün görülmemektedir.

Grafik 7: Türkiye – IV. Grup Ülkeler Karşılaştırması

Sonuç

Yukarıdaki inceleme çerçevesinde gelecek on yıl içinde Türkiye’nin dünyanın en büyük onuncu ekonomisi olması zorlu bir hedef, ancak 12nci ekonomisi olması mümkün görülmektedir. Daha önce belirtildiği üzere[2] bu hedefi gerçekleştirmek için;

1.       Sektör önceliklerinin belirlenmesi,

2.       Kamu desteklerinin kesinlikle seçici olması,

3.       Şirket birleşmelerinin özendirilerek ölçek ekonomisi yaratılması,

4.       Şirketlerde ve Kamuda gerçek Ar-Ge’nin yapılmasının özendirilmesi

kesinlikle şarttır.

---

[1] Satın Alma Gücü Paritesi (SGP): Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. Eldeki toplu bir para parite oranı ile farklı bir para birimine dönüştürüldüğünde, tüm ülkelerde aynı sepetteki mal ve hizmetler satın alınabilir. SGP ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını yok ederek, ulusal para birimlerini birbirlerini dönüştüren orandır (Kaynak: NTV MSBNC Ekonomi Sözlüğü).

[2] Lütfen bakınız “Her Şeyi Yapmak İsteyen Hiçbir Şey Yapamaz, Osman Karadağ, 04 Şubat 2012”